Moederborden

Schommelende SoC-spanning mogelijk oorzaak van defecte Ryzen 9000-CPU's met ASRock-moederborden

Er doen al enige tijden klachten de ronde op de ASRock-subreddit van gebruikers wiens AMD Ryzen 9000-processor het na een tijd heeft begeven. Gezien de hoeveelheid meldingen lijkt het niet om geïsoleerde gevallen te gaan. Bios-versie 3.20 valt op als overeenkomstige eigenschap, al ASRock heeft in recent meermaals benadrukt dat de bios-versie niet verantwoordelijk is voor cpu-schade. En toch zijn er defecten opgetreden, die bovendien steeds vaker voorkomen. YouTuber Tech Yes City heeft een video over dit onderwerp gemaakt, waarin hij een vergelijking tussen verschillende moederbordfabrikanten laat zien en speculeert waarom vooral ASRock-moederborden door het probleem lijken te worden getroffen.

Het valt niet te ontkennen dat de defecten naast ASRock ook kunnen optreden in combinatie met moederborden van andere concurrenten. Het valt echter op dat er specifiek bij ASRock-borden veel processors kunnen stukgaan, als we de hoeveelheid klachten op Reddit mogen geloven. Het lijkt wel alsof er twee tot drie nieuwe meldingen van een kapotte Ryzen 9000-chip per week zijn. YouTuber Tech Yes City heeft een moederbord van Asus, ASrock, Gigabyte en MSI te pakken gekregen. Vervolgens ging hij aan de slag met een Ryzen 7 9800X3D op alle borden. Met behulp van HWINFO64 vond hij wat hij zocht: de soc-spanning kan afwijkingen vertonen.

Terwijl het soc-voltage statisch is voor Asus, MSI en Gigabyte volgens HWINFO64, is het dynamisch voor ASRock moederborden die op standaardinstellingen draaien. Dit betekent dat de soc-spanning niet op een bepaalde waarde blijft, maar afhankelijk van de toepassing en belasting fluctueert. Dat heeft als voordeel dat het idle stroomverbruik lager is, aangezien de spanning dan lager is. Onder belasting verhoogt het moederbord vervolgens deze spanning om de stabiliteit te verhogen, vooral bij overgeklokt werkgeheugen met XMP/EXPO-gebruik.

Het probleem hierbij kan zijn dat het voltage van de soc gedurende microseconden lang aanzienlijk boven 1,3 volt (AMD's maximumwaarde) kan komen te liggen, waarvan HWINFO64 de schommelingen niet kan registreren. Voor de processor kan dit echter al te veel zijn, zijnde het door instabiel gedrag of zelfs permanente schade. Twee jaar geleden was er de zogenaamde SoC-gate met Ryzen 7000, waarbij AMD na problemen met de Ryzen 7 7800X3D de maximale waarde van het soc-voltage op 1,3 volt zette via een Agesa-update.

SoC/Uncore OC Mode zou de sleutel kunnen zijn

In tegenstelling tot de voor de hand liggende optie, is het echter niet de geactiveerde SoC/uncore OC-modus die het probleem lijkt te veroorzaken, maar het gebrek daaraan. Door de functie te activeren, is de SoC-spanning namelijk altijd statisch. Deze functie is te vinden in de (Agesa) AMD-overklokinstellingen in het bios. De standaardinstelling voor Gigabyte, MSI, ASUS en ASRock is Auto, maar volgens YouTuber Tech Yes City betekent de Auto-modus "ingeschakeld" voor de eerste drie fabrikanten en "uitgeschakeld" voor ASRock.

De variabele spanning is nog niet bevestigd als oorzaak voor de problemen, maar het zou een mogelijke verklaring kunnen zijn voor de vele beschadigde AMD-cpu's in combinatie met ASRock-borden. Pure speculatie van onze kant: ASRock heeft mogelijk in het bios de automatische modus van de SoC/uncore OC-modus functie veranderd naar uitgeschakeld. Als ASRock dit handmatig heeft ingesteld voor zijn eigen moederborden, zou het makkelijk zijn om in nieuwe bios-updates de modus standaard ingeschakeld te laten.